Hangeul - sợi dây giúp các ARMY trên toàn cầu xích lại gần nhau

Sức mạnh của ngôn ngữ nằm ở khả năng nó dạy chúng ta biết yêu nhiều hơn

2021.10.09

Vào ngày 26/9, BTS đã thông báo về màn trình diễn của nhóm tại Global Citizen Live 2021 qua một bài đăng trên Twitter: “Sắp tới sẽ có một nhóm nhạc trình diễn tại Quốc bảo Số 1 Hàn Quốc ư ?” Ngay sau đó, một vài tài khoản dịch thuật được điều hành bởi fanbase của của các thành viên BTS - ARMY đã nhanh chóng đăng tải bản dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau, đa phần được dịch sang tiếng Anh. BTS Translations hay Bangtansubs là một tài khoản sở hữu 1,57M người theo dõi đã thêm một lời giải thích nho nhỏ không có trong bản dịch gốc của họ để giải thích Quốc bảo số 1 Hàn Quốc ý chỉ cổng Sungnyemun. Tên gọi của cánh cổng này - Quốc bảo số 1 Hàn Quốc rất nổi tiếng đối với các ARMY ở Hàn Quốc nhưng tuy nhiên đối với các ARMY quốc tế thì có vẻ như tên gọi này vẫn còn khá xa lạ với họ. Điều tương tự đã xảy ra khi họ dịch đoạn lời tiếng Hàn trong “My Universe” - ca khúc mà BTS và Coldplay đã hợp tác với nhau gần đây. Để phù hợp hơn với ngữ cảnh trong lời bài hát, “BTS Translations” đã dịch từ “수놓다 (sunota)” là “lấp đầy”, nhưng kèm theo chú thích giải thích rằng từ này có nghĩa đen là “thêu dệt”.

Các tài khoản dịch thuật rất quan trọng đối với ARMY bởi vì “hơn bất cứ thứ gì khác, ARMY luôn tò mò về những gì BTS “thật sự” đang nói và họ muốn hiểu nó có nghĩa là gì,” Choi Young Nam - quản lý chung của HYBE EDU đã giải thích. ARMY từ khắp nơi trên thế giới đều muốn nắm bắt được ý nghĩa và sắc thái đầy đủ của mọi thứ, từ các bài hát của BTS, những trò đùa của họ trên RUN BTS, đến các từ mới tự sáng chế và cách họ nói chuyện trên Weverse và Twitter. BTS Translations đã lấy cụm từ “소복 소복 (sobok sobok)” trong bài hát “Christmas Love” của Jimin làm ví dụ. Vì không có từ nào có nghĩa tương đương trong tiếng Anh biểu thị tiếng tuyết rơi, họ đã chọn cách truyền đạt ý nghĩa tương tự bằng cách dịch nó thành "bồng bềnh, nhẹ nhàng". Họ cũng thể hiện sự dễ thương trong cách dùng từ bằng việc dịch các đuôi kéo dài (như khi họ dịch “고마워 용 (gomawoyong)” thành “thank youuuu”) và thêm một chú thích để cho người đọc biết j-hope rất dễ thương bất cứ khi nào cậu ấy sử dụng từ “- 얌 (–yam).” Đây không chỉ đơn thuần là chuyển đổi các câu tiếng Hàn sang tiếng Anh - mà đó còn là sự nỗ lực giải thích các ngữ cảnh cụ thể và phong cách nói chuyện của từng thành viên. Các fan kiêm người phiên dịch luôn không ngừng cân nhắc cẩn thận và học hỏi, tìm hiểu các từ ngữ và cập nhật các xu hướng mới nảy sinh trong cộng đồng fan tại Hàn Quốc; đưa ra những cách thức chi tiết về cách tốt nhất để truyền đạt sắc thái của họ cho những người sử dụng tiếng Anh.

Có một câu chuyện nổi tiếng là khi RM bình luận “Mình bình chọn cho Silhak” dưới bài đăng của fan dùng meme Joseon Bungdang (phe cánh chính trị) dẫn đến khó khăn có những tài khoản dịch thuật. Để fan quốc tế hiểu được lời bình luận ngắn của RM, những bạn dịch phải giải thích những gì họ biết về phe Bungdang dưới thời kỳ lịch sử Joseon và tại sao chúng được sử dụng làm meme trên các trang web Hàn Quốc dưới nhiều hình thức khác nhau. Đặc biệt, đối với BTS Translations, bài hát của Agust D - “Daechwita” là một thách thức lớn bởi vì tiêu đề, lời bài hát và cả MV đều liên quan đến lịch sử của thời đại Joseon. Đội ngũ dịch thuật đã nghiên cứu các tài liệu liên quan và liên tục thảo luận về vấn đề này để “có thể đảm bảo rằng chúng tôi đang giải thích những chi tiết này đúng và truyền đạt thông tin chính xác cho những fan không biết tiếng Hàn”. Nỗ lực của các phiên dịch viên đã giúp ARMY trên toàn thế giới tiếp cận tiếng Hàn - một ngôn ngữ gắn liền với văn hóa và cuộc sống thường ngày một cách tự nhiên hơn so với các content của BTS. “Những sinh viên học tiếng Hàn vì hứng thú dường như nhìn nhận tiếng Hàn như một việc vui vẻ thay vì coi nó như một môn học cứng nhắc.” Park Yoochan, giáo viên ngôn ngữ Hàn tại Học viện King Sejong ở thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam cho biết: “Những học sinh hay theo dõi các chương trình truyền hình hoặc âm nhạc của Hàn Quốc thường sử dụng những từ và cụm từ mà họ được không học ở trên lớp như ‘헐 (heol)’, ‘대박 (daebak)’ và ‘진짜 요? (jinjjayo?)’ và trình độ tiếng Hàn của họ được cải thiện một cách tự nhiên.

Theo Melissa điều phối viên của BTS Translations, “việc BTS kết hợp văn hóa Hàn Quốc vào content của họ cũng là điều dễ hiểu thôi, nhắc đến các vấn đề về xã hội, sử dụng các nhạc cụ truyền thống của Hàn Quốc hay thảo luận sôi nổi về đồ ăn và tiếng lóng.” Chúng bao gồm cả những content mang tính giáo dục như Bon BORAge, theo chân một nhân vật tên Bora, đại diện cho ARMY, trên chuyến hành trình xuyên Hàn Quốc, và The BTS RECIPE in Korean, những công thức nấu ăn mà các thành viên BTS đã từng làm. Việc học tiếng Hàn thông qua BTS sẽ dẫn đến sự hứng thú một cách tự nhiên, và sự hiểu biết về văn hóa cũng góp phần cải thiện khả năng ngôn ngữ. Cô Park đã quan sát, trong một hoạt động văn hóa của Học viện King Sejong về văn hóa ngày lễ và ẩm thực Hàn Quốc, “nhiều sinh viên đã biết tất cả các tên món ăn trước khi họ tham gia lớp học”, lý giải rằng “dường như mức độ tiếp xúc với văn hóa có ảnh hưởng tích cực đến việc học tiếng Hàn của họ”. Cô chia sẻ thêm: “Khi tôi hỏi học sinh ‘các em đã làm gì vào cuối tuần ?’, hầu hết các sinh viên trả lời rằng chúng đã xem phim và đặc biệt là phim Hàn. Chúng hỏi tôi đã xem D.P. hay Squid Game chưa. Chúng biết rõ về nền giải trí Hàn Quốc hơn cả tôi - một người Hàn Quốc”. “Lí do tại sao rất nhiều ARMY trên khắp thế giới quyết định học tiếng Hàn có lẽ là vì hashtag “#방탄때문에_한글배웠다” (nghĩa đen là “Tôi học Hangeul vì BTS”) được trend vào ngày Hangeul năm 2019. “Đó là lần đầu tiên tôi thấy mọi người bày tỏ lòng biết ơn và niềm vui khi học,” Choi - quản lý của HYBE EDU thể hiện lòng biết ơn và sự tôn trọng với niềm đam mê học tiếng Hàn của ARMY. “Nếu như những nội dung mà HYBE EDU mang lại là 100, thì ARMY đã vận dụng được 120.”

Bangtan Academy (Học viện Bangtan) đã hoạt động từ tháng 8/2020 thông qua app voice chat Discord dưới hình thức online và hiện nay đã có hơn 2,400 học viên đăng ký với khoảng 40 lớp học thuộc nhiều trình độ khác nhau. Họ hỗ trợ các học viên thông qua các bài giảng tiếng Hàn trên YouTube và nhiều tài liệu học tập khác, trong khi các giáo viên, học sinh ARMY tình nguyện giúp đỡ nhau trong công việc và trò chuyện về sở thích chung. Giám đốc của Bangtan Academy - Joni, Kerian, Luna và Maria, mỗi người đều có động lực riêng để học tiếng Hàn, như không muốn bị phụ thuộc vào phụ đề, hiểu được lời bài hát, không chỉ dừng lại nghĩa trên mặt chữ mà còn cả sắc thái cảm xúc đằng sau đó, và không cần sử dụng công cụ dịch. Bex - một giám đốc khác, hiện giờ rất thích ẩm thực Hàn Quốc và có một “lọ kimchi luôn sẵn sàng trong tủ lạnh, làm gimbap, ăn tteokbokki, và làm nhiều loại jeon khác nhau là việc tôi thường làm trong căn bếp của mình và khả năng ăn cay của tôi cũng đã khá hơn so với trước kia rất nhiều.” Bex không chỉ biết tiếng Hàn mà còn hiểu rõ hơn văn hóa Hàn Quốc nói chung.

Ngoài những ARMY học tiếng Hàn, số người học tiếng Hàn qua Kpop và các chương trình TV cũng dần tăng lên. “Năm ngoái, HYBE EDU đã phát hành Learn! Korean with BTS và sẽ được bán ở hơn 70 quốc gia, trong đó có chín trường đại học ở bảy quốc gia bên ngoài Hàn Quốc đã đưa bộ sách này làm sách giáo khoa chính thức của họ để sử dụng trong các lớp học. Nghiên cứu thống kê cho thấy tổng số 200.000 học sinh từ 1.800 trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên toàn thế giới đang học tiếng Hàn như ngôn ngữ thứ hai và con số này đang có xu hướng tăng lên nhanh chóng”. “Tiếng Hàn gần đây đã trở thành lựa chọn hàng đầu để học ngoại ngữ ở Việt Nam và khoa tiếng Hàn tại một trường đại học ở Hà Nội có yêu cầu điểm đầu vào cao hơn bất kỳ khoa nào khác trong năm nay”. Theo Duolingo, “văn hóa và phương tiện truyền thông Hàn Quốc, bao gồm K-pop, phim truyền hình dài tập và phim điện ảnh là một trong những lí do giúp nhu cầu giáo dục tiếng Hàn ngày càng tăng.”

Ngoài ARMY, số lượng người học tiếng Hàn ngày càng tăng, thậm chí nó còn giúp tiếng Hàn có vai trò như một ngôn ngữ chung để truyền tải thông điệp với nhau. [...] Tiếng Hàn trở thành một công cụ giúp việc giao tiếp dễ dàng hơn, thể hiện tình bạn thắm thiết giữa một nhóm người. Faith - một thành viên của BTS Translations cũng đồng tình "những cụm từ như ‘보라해 (boraehae),' 걷자 (kkotgilman geotja)" hoặc "아무행알 (bangmuhaengal)" dường như đã trở thành một mật mã đặc biệt kết nối bản thân với các bạn fan khác và cả BTS nữa.” Các giám đốc tại Bangtan Academy nói rằng họ có cảm giác thuộc về học viện và được kết nối với mọi người trên thế giới nhờ BTS. Với họ, học viện là một lối thoát khỏi sự tuyệt vọng của cuộc sống đại dịch và đã cho họ một "phao cứu sinh" để giúp họ duy trì một thói quen.

Rinne - một phiên dịch viên thuộc BTS Translations, người đã sống ở Châu Âu nói rằng tiếng Hàn “đã giúp đầu óc tôi cởi mở hơn.” Những sự thay đổi như vậy đôi khi có thể đưa họ đến những chặng đường mới trong cuộc đời. Sinh ra tại Singapore, quyết định học tiếng Hàn của Faith “đã đưa tôi đến với việc học cao học tại Hàn Quốc, và đã đưa tôi đến với công việc hiện tại, làm việc với các drama và truyền thông Hàn Quốc.” Kerian - giám đốc Bangtan Academy, chia sẻ “Đôi khi, học một ngôn ngữ khác là một điều tuyệt vời và nó giúp bạn mở rộng sự hiểu biết và lòng khoan dung đối với người khác, và nó mở ra cánh cửa đưa bạn đến với thế giới.” Một ngôn ngữ mới giúp ta nhìn thế giới từ một góc nhìn khác và trở thành một phần của một cộng đồng mới.

Aditi - một phiên dịch viên của BTS Translations: “đã có những khoảnh khắc mà tôi cảm thấy muốn nói những từ như ‘수고했다 (sugohaetda)’ hay ‘고생했다 (gosaenghaetda)’ với bạn bè hay với người thân. Không chỉ bổ sung vào vốn từ vựng ngôn ngữ của tôi, những từ ngữ như vậy đã giúp tôi đặt tên cho những cảm xúc và những trải nghiệm mà tôi không có cách nào xác định được trước đó.” Cách biểu hiện những cảm xúc phức tạp và sử dụng nhiều mệnh đề mô tả bằng tiếng Hàn đã trở thành một cách mới để gọi tên những cảm xúc như vậy. Đây là một trong những sức mạnh kỳ diệu của ngôn ngữ. Ví dụ, để sử dụng đúng kính ngữ trong tiếng Hàn thì cần hiểu được các phép tắc cư xử của họ. Điều này cho phép mọi người xem xét những điểm tương đồng và khác biệt giữa các nền văn hóa khác nhau và của chính họ. Kết quả là bạn sẽ có cách nhìn nhận vấn đề đa chiều hơn, như trong trường hợp của Aditi, có thể tạo ra sự mới mẻ trong cách chúng ta giao tiếp và thậm chí thay đổi thái độ của chúng ta đối với người khác.

Tiếng Hàn được coi là một ngôn ngữ có rào cản gia nhập cao do có rất ít người nói trên thế giới. Đồng thời, nó khác nhiều so với các ngôn ngữ phương Tây - những ngôn ngữ có xu hướng chia sẻ bảng chữ cái và cấu trúc tương tự giữa các loại ngôn ngữ. Nhưng cũng không thể bỏ qua sự gia tăng nhanh chóng về số lượng người học. Cốt lõi của sự gia tăng này là tầm ảnh hưởng đến từ tác phẩm của các nghệ sĩ như BTS - và mong muốn hát theo lời của bài hát, để có thể giải thích ý nghĩa và hiểu đầy đủ thông điệp ẩn sâu bên trong. Chỉ riêng cảm giác đơn giản, tha thiết đó đã dẫn đến sự quan tâm và hiểu biết sâu sắc về ngôn ngữ này. Việc muốn biết thêm về người hay nhóm bạn thích chính là động lực thúc đẩy để học thêm về ngôn ngữ của họ. Với niềm đam mê chung này, các ARMY thấy mình như được kết nối với nhau thông qua tiếng Hàn, họ giúp đỡ lẫn nhau trong tình đoàn kết và xây dựng một cộng đồng nơi họ có thể tiếp thêm sinh lực cho nhau. Luna đã nói rằng: “Đối với tôi, việc học tiếng Hàn có nghĩa là thấu hiểu.” Ở đây, sự thấu hiểu chính là tình yêu. Học ngôn ngữ của đối phương chính là học cách yêu tốt hơn. Nói xa hơn, tình yêu đó có thể là một cách để truyền đạt sự thấu hiểu khi sống cùng với nhau và đó cũng là một sự kết nối. Điều đó cũng không khác gì cách mà ARMY sử dụng Hangeul và tiếng Hàn để hiểu BTS và hiểu lẫn nhau. Cứ như thế, chúng tôi tạo ra một thế giới mới thông qua ngôn ngữ của nhau.

Credit

Article. Haein Yoon

Design. Seunghee Yang @seung.hee_yang

Visual Director. Yurim Jeon

Vtrans

Alice & Kang Dan from 𝑩𝒂𝒏𝒈𝒕𝒂𝒏.𝑪𝒖𝒃𝒆

Link bài gốc: https://magazine.weverse.io/article/view?lang=ko&num=250